Bypass. Mam 70 lat i byÅ‚em na diecie optymalnej wraz z żonÄ… od czerwca 1998r. ZastosowaÅ‚em dietÄ™ po zawale (23.08.97r.).Przed zastosowaniem diety byÅ‚em m.in. żonÄ… na konsultacji lekarskiej w Tychach, zaÅ› w marcu 2002r. byÅ‚em 10 dni w Ustroniu, w Hotelu Sport „Colonia” aby siÄ™ przekonać, czy wÅ‚aÅ›ciwie stosujemy dietÄ™. Tam też wysÅ‚uchaÅ‚em wszystkich wykÅ‚adów na temat diety. Uważam, że wÅ‚aÅ›ciwie stosowaliÅ›my dietÄ™ i wÅ‚aÅ›ciwie odżywialiÅ›my siÄ™.
Nigdy nie miaÅ‚em cholesterolu, cukrzycy ani nadciÅ›nienia. Nigdy nie paliÅ‚em papierosów ani nie miaÅ‚em nadwagi. StÄ…d ogromne moje rozczarowanie zawaÅ‚em. Ponieważ miaÅ‚em bardzo stresujÄ…cÄ… pracÄ™, zawsze staraÅ‚em siÄ™ chronić serce. Przynajmniej 30 lat jadÅ‚em witaminÄ™ E i aspirynÄ™. JadÅ‚em bardzo dużo owoców i warzyw oraz miodu (do czasu zastosowania diety). Nic to nie daÅ‚o – rok po przejÅ›ciu na emeryturÄ™ – zawaÅ‚. Po zastosowaniu diety optymalnej czuÅ‚em siÄ™ dobrze, chociaż nie przestaÅ‚em brać lekarstw przepisanych po zawale. NastÄ…piÅ‚o jednak ogromne rozczarowanie. Nagle dnia 22.12.2000r. rozpoczęły siÄ™ bóle w klatce piersiowej i zaraz po Å›wiÄ™tach 28.12.2000r. znalazÅ‚em siÄ™ w szpitalu. Potem byÅ‚a koronografia w Klinice w Zabrzu, gdzie stwierdzono zaroÅ›niÄ™cie tÄ™tnic (dieta nie wyczyÅ›ciÅ‚a) – jedna 100%, a dwie po 92%. Werdykt byÅ‚ prosty – 23.01.2001r. wszczepiono mi 3 by-passy. PostanowiÅ‚em po operacji znaleźć odpowiedź na dwa pytania: 1) Jak doszÅ‚o przy tej diecie do tak mocnego zaroÅ›niÄ™cia tÄ™tnic? 2) Czy po takiej operacji mogÄ™ dalej stosować dietÄ™ optymalnÄ… i czy to ma sens? Po dzieÅ„ dzisiejszy nie znalazÅ‚em odpowiedzi i diety nie stosujÄ™. W szpitalach nie byÅ‚o możliwoÅ›ci, zaÅ› obecnie, w domu, nie mam odwagi. DzwoniÅ‚em kilka razy do dr KwaÅ›niewskiego, ale nigdy nie ma Go w domu. DzwoniÅ‚em też do lekarzy optymalnych w MikoÅ‚owie i Skoczowie i nie otrzymaÅ‚em niczego wyjaÅ›niajÄ…cego. Te Panie nie wiedzÄ…, dlaczego tÄ™tnice zarosÅ‚y i nie wiedza, czy mam stosować dietÄ™. NapisaÅ‚em też list do dr KwaÅ›niewskiego, jednak nie otrzymaÅ‚em odpowiedzi. Natomiast Pani dietetyczka z Hotelu Sport „Colonia” poradziÅ‚a mi w rozmowie telefonicznej – że raczej nie powinienem diety stosować. Dnia 6.06. br. byÅ‚em na spotkaniu Optymalnych w WodzisÅ‚awiu Åšl. i tam Pani doktor miaÅ‚a nieco inne zdanie, chociaż też nie potrafiÅ‚a mi wytÅ‚umaczyć, dlaczego przy tej diecie tÄ™tnice zarosÅ‚y, a nie zostaÅ‚y wyczyszczone, jak jest napisane w książkach. Ja wiem, że jak byÅ‚ zawaÅ‚, to byÅ‚y zaroÅ›niÄ™te żyÅ‚y, ale po to zastosowaÅ‚em dietÄ™, aby je wyczyÅ›cić. Może jestem wyjÄ…tkowym przypadkiem? Dlatego mam ogromnÄ… proÅ›bÄ™ do Panów lekarzy Centrum o udzielenie mi odpowiedzi na moje pytania i moje wÄ…tpliwoÅ›ci.
J. E.
odpowiedź:
Bardzo siÄ™ cieszÄ™, że trafiÅ‚ do nas list poruszajÄ…cy taki problem. Niestety, wciąż wiele osób ma wÄ…tpliwoÅ›ci, czy żywienie optymalne ma korzystny wpÅ‚yw na ukÅ‚ad krążenia i czy jest możliwe do stosowania w zaawansowanej chorobie wieÅ„cowej. Obawy pacjentów spowodowane sÄ… ogólnoÅ›wiatowÄ… cholesterofobiÄ…, zwiÄ…zanÄ… z wynikami niedbale przeprowadzonych badaÅ„ i pochopnie wyciÄ…gniÄ™tych z nich wniosków. Sugerowany jest decydujÄ…cy wpÅ‚yw tÅ‚uszczu na rozwój miażdżycy. Obecnie zbieramy żniwo tej teorii w postaci lawinowo rosnÄ…cej liczby zgonów z powodu zawałów serca. Jest to bezsporny dowód, że ograniczone spożycie tÅ‚uszczów oraz duże spożycie wÄ™glowodanów jest wyjÄ…tkowo niekorzystne dla ukÅ‚adu krążenia. Dowody na to, że nie tÅ‚uszcz jest winowajcÄ…, a wÄ™glowodany sÄ… konsekwentnie pomijane w publikacjach. Wiemy, że poziom cholesterolu nie ma bezpoÅ›redniego wpÅ‚ywu na stan naczyÅ„ krwionoÅ›nych. Z listu wynika, że Pana przypadek to potwierdza. CaÅ‚e życie unikaÅ‚ Pan tÅ‚uszczu, jadÅ‚ Pan dużo warzyw, owoców, zażywaÅ‚ Pan aspirynÄ™, witaminÄ™ E, utrzymywaÅ‚ niski poziom cholesterolu i, pomimo stosowania siÄ™ do wszystkich zaleceÅ„, przeszedÅ‚ Pan zawaÅ‚ serca. Rozwój miażdżycy jest procesem wieloletnim, trudno sobie wyobrazić, że naczynia zarastajÄ… caÅ‚kowicie w ciÄ…gu 2 lat, wiÄ…zaÅ‚oby siÄ™ to z narastajÄ…cymi gwaÅ‚townie objawami choroby wieÅ„cowej. Ponieważ proces ten przebiega dÅ‚ugo, serce ma możliwość adaptacji do przewlekÅ‚ego niedokrwienia poprzez zmianÄ™ metabolizmu, tworzenie nowych drobnych naczyÅ„ (angiogeneza) i usprawnienie krążenia obocznego. Pacjent, który choruje na chorobÄ™ niedokrwiennÄ… serca bardzo dÅ‚ugo, lżej przechodzi zawaÅ‚ serca niż mÅ‚ody czÅ‚owiek, u którego doszÅ‚o do nagÅ‚ego zamkniÄ™cia tÄ™tnicy wieÅ„cowej. Na miażdżycÄ™ pracujemy caÅ‚e życie, zawaÅ‚ serca oznacza zamkniÄ™cie tÄ™tnicy wieÅ„cowej w 100%, nie jest możliwe ustÄ…pienie takich zmian w ciÄ…gu kilkunastu miesiÄ™cy. Dlatego nie zaskakuje mnie wynik paÅ„skiej koronografii, jest to efekt zjadania przez kilkadziesiÄ…t lat przynajmniej 300g wÄ™glowodanów na dobÄ™. Jaki jest rzeczywisty mechanizm powstawania zmian miażdżycowych? Powszechnie sÄ…dzi siÄ™, że rozwój tej choroby zwiÄ…zany jest ze spożywaniem dużej iloÅ›ci tÅ‚uszczów zwierzÄ™cych i wysokim poziomem cholesterolu we krwi. Na szczęście sÄ… lekarze, którzy przeciwko temu protestujÄ…. Jednym z nich jest Profesor medycyny Uniwersytetu w Lund w Szwecji Uffe Ravnskov. PrzygotowaÅ‚ bardzo solidne opracowanie, w którym obala mity na temat cholesterolu powoÅ‚ujÄ…c siÄ™ na ponad 100 publikacji z renomowanych pism naukowych. PrzeprowadziÅ‚ także analizÄ™ prac udowadniajÄ…cych wpÅ‚yw tÅ‚uszczu na miażdżycÄ™, wytykajÄ…c im fundamentalne bÅ‚Ä™dy. PodkreÅ›la, że cholesterol nie jest truciznÄ…, a kluczowÄ… substancjÄ… zapewniajÄ…cÄ… prawidÅ‚owe funkcjonowanie organizmu. Poza tym, im mniej jemy cholesterolu, tym wiÄ™cej produkujemy go w naszej wÄ…trobie, dlatego dieta ubogotÅ‚uszczowa nie może obniżyć poziomu cholesterolu we krwi. Zaskoczeniem dla wielu może być to, że pod wzglÄ™dem chemicznym jest to alkohol transportowany przez tÅ‚uszczowo-biaÅ‚kowe czÄ…stki, tzw. lipoproteiny. Jest ich kilka rodzajów, różniÄ…cych siÄ™ gÄ™stoÅ›ciÄ… i znaczeniem fizjologicznym. Najbardziej znane to HDL, tzw. „dobry” i LDL, tzw. „zÅ‚y” cholesterol. HDL ma za zadanie transport cholesterolu z tkanek do wÄ…troby, gdzie jest wydalany z żółciÄ…, LDL transportuje cholesterol do tkanek i narzÄ…dów, gdzie bierze udziaÅ‚ w tworzeniu bÅ‚on komórkowych, syntezie hormonów czy tworzeniu osÅ‚onek nerwowych. Powszechnie uznanym faktem jest to, że w ocenie ryzyka miażdżycy decydujÄ…ce znaczenie ma stosunek HDL/LDL, chociaż Prof. Ravnskov i to podważa, podajÄ…c przekonywujÄ…ce argumenty. Dlaczego powstaje miażdżyca? Åšciany tÄ™tnic sÄ… bardzo wrażliwe na insulinÄ™, która powoduje rozrost komórek miÄ™sni gÅ‚adkich tÄ™tnic, wzmaga syntezÄ™ lipidów i aktywność receptorów LDL. Doprowadza to do tworzenia zÅ‚ogów cholesterolu w Å›cianach naczyÅ„, uszkodzenie wyÅ›cielajÄ…cego ich Å›wiatÅ‚o Å›ródbÅ‚onka i stopniowego zwężania Å›wiatÅ‚a tÄ™tnic. Szczególnie wrażliwe na zmniejszony przepÅ‚yw krwi sÄ… mózg i serce. Im wiÄ™cej insuliny we krwi tym szybciej te zmiany narastajÄ…. Im wiÄ™cej cukru (wÄ™glowodanów) w żywieniu tym wiÄ™cej insuliny we krwi. Przeprowadzono bardzo duże badania w Walii, Francji i w Finlandii, które potwierdziÅ‚y zależność pomiÄ™dzy poziomem insuliny w osoczu i chorobami serca. Na przekarmienie wÄ™glowodanami wskazujÄ… wysokie poziomy triglicerydów proporcjonalnie do poziomu insuliny. WedÅ‚ug podrÄ™cznika „Biochemia Harpera” zalecana ilość wÄ™glowodanów to pomiÄ™dzy 50 a 100g na dobÄ™. Ocenia siÄ™, że zwykle ludzie spożywajÄ… ok. 300g, czyli 3-6 razy wiÄ™cej niż powinni. Dodatkowym czynnikiem jest nadaktywność ukÅ‚adu sympatycznego obserwowana u pacjentów z miażdżycÄ…. Podwyższony poziom adrenaliny powoduje obkurczanie tÄ™tnic, pobudza rozrost komórek mięśni gÅ‚adkich tÄ™tnic prowadzÄ…c do krytycznych zwężeÅ„ Å›wiatÅ‚a naczynia. U żywiÄ…cych siÄ™ optymalnie obserwowano istotne obniżenie poziomu triglicerydów i proporcjonalnie – poziomu insuliny. Stwierdzono wzrost udziaÅ‚u frakcji HDL w iloÅ›ci cholesterolu caÅ‚kowitego do wartoÅ›ci niespotykanych w innych sposobach żywienia (najwyższy jaki widziaÅ‚em to 150mg%). Wysokie wartoÅ›ci HDL wskazujÄ… na intensywny transport cholesterolu z tkanek, w tym również że Å›cian naczyÅ„ do wÄ…troby, co oznacza redukcjÄ™ zmian miażdżycowych. Zastosowanie u tych pacjentów prÄ…dów selektywnych PS eliminuje niekorzystnÄ… przewagÄ™ ukÅ‚adu sympatycznego. Kolejnym korzystnym efektem żywienia optymalnego jest zmiana źródÅ‚a energii dla mięśnia sercowego i dziÄ™ki temu mniejsze zapotrzebowanie na tlen. Dlatego pomimo zwężonych naczyÅ„ wieÅ„cowych objawy choroby niedokrwiennej serca po zastosowaniu żywienia optymalnego szybko ustÄ™pujÄ…. Niestety, ryzyko zawaÅ‚u serca czy udaru mózgu, jak dÅ‚ugo sÄ… zmiany miażdżycowe, istnieje. W Pana sytuacji, po pierwsze, nie mam pewnoÅ›ci czy i jak dÅ‚ugo stosowaÅ‚ Pan prawidÅ‚owo żywienie optymalne. Po drugie, jak wczeÅ›niej wspomniaÅ‚em, nawet kilkanaÅ›cie miesiÄ™cy to zbyt krótko, żeby oczyÅ›cić narastajÄ…ce kilkadziesiÄ…t lat zmiany. W miażdżycy i w chorobie wieÅ„cowej nie ma innej alternatywy niż żywienie optymalne, co potwierdzajÄ… również prace zagranicznych autorów. ProszÄ™ pamiÄ™tać, że wszczepione by-passy czÄ™sto już po 5. latach zarastajÄ… i konieczne sÄ… kolejne operacje, jeżeli pacjent przeżyje. Dlatego powinien Pan bezwarunkowo kontynuować żywienie optymalne. Jestem zbulwersowany postawÄ… Pani dietetyczki z Hotelu „Colonia”, która przede wszystkim nie powinna wkraczać w kompetencje lekarza, a już na pewno nie odradzać ciężko chorym ludziom stosowania żywienia optymalnego. Na przyszÅ‚ość radzÄ™ wszystkim z osobÄ… kompetentnÄ…, szczególnie w tak poważnych przypadkach. Poza tym przykro mi, że już 30 lat dr KwaÅ›niewski udowadnia, że jest to jedyne, najlepsze żywienie dla czÅ‚owieka, a wciąż znajdujÄ… siÄ™ nawet wÅ›ród optymalnych wÄ…tpiÄ…cy.
lek. med. Mariusz GÅ‚owacki |