Przebiałczenie.
Szanowny Panie Doktorze Głowacki!
Proszę o odpowiedź na pytanie: Jakie skutki w ŻO wywoła niedobór białka? Spożywam: 50-60g węglowodanów, 150-190g tłuszczu-jestem syty. Moja waga 62 kg, wzrost 172cm, wiek 68 lat. Choroby: proteza zastawki aortalnej, nadciśnienie chwiejne, arytmia, astma. We wszystkich publikacjach opisywane są skutki nadmiaru białka, nadmiaru węglowodanów, niedoboru węglowodanów, nie znam skutków niedoboru białka.
Łącze pozdrowienia. Pański pacjent w Jastrzębiej Górze we wrześniu i październiku 2001r. (29.09-12.10.2001r.).
Adam J.
Odpowiedź:
Panie Adamie!
Mam nadzieję, iż nie będzie Pan miał mi za złe tego, że pozwoliłem sobie na udzielenie odpowiedzi zamiast dra Głowackiego, gdyż to ja byłem obecny w Centrum Żywienia Optymalnego, gdy dotarł powyższy list. Na wstępie pragnę podziękować za ciekawe pytanie. Rzeczywiście tego tematu nie poruszaliśmy jeszcze na łamach miesięcznika. Do niedawna problem ten nie występował u osób żywiących się optymalnie, ponieważ większość zalecanych produktów zawiera wystarczające ilości białka i pokrycie dobowego zapotrzebowania nie nastręcza żadnych problemów.
Ostatnio jednak trafiają się pacjenci nadmiernie ograniczający dobowe spożycie białka. Jest to prawdopodobnie spowodowane nadinterpretacją słów dra Jana Kwaśniewskiego, który kilkakrotnie pisał o szkodliwym wpływie nadmiaru protein. Tak jak wiele innych problemów również i ten jest w sposób jasny i czytelny rozwiązany w książkach dotyczących diety optymalnej.
Autor wielokrotnie wyjaśnia, że na początku żywienia, gdy człowiek intensywnie przebudowuje swój organizm, zapotrzebowanie na białko jest duże i wynosi powyżej 1g/dobę na kg masy ciała, później spada ono nawet do 0,5-0,8g i zależy to od trybu życia. Dr Kwaśniewski pisze, że po dłuższym stosowaniu diety zapotrzebowanie na białko wynosi od 30 do 50g, ponieważ spożywane białko należy do wysokowartościowych, co w zasadzie pokrywa się z zaleceniami współczesnej fizjologii (np. Fizjologia Tarczyka).
Niektórzy czytelnicy wykazali się jednak zbyt daleko idącym rozumowaniem: „Jeżeli człowiekowi wystarczy 30g białka na dobę, a w żółtkach jest ono dwa razy bardziej wartościowe, to można tych białek zjadać tylko 15g”. Należy również zauważyć, że część czytelników pewne patologiczne objawy niektórych chorób zaczęła kojarzyć z przebiałczeniem. Osoby nie mające wykształcenia medycznego większość swej wiedzy o człowieku czerpią z książek dra Kwaśniewskiego i na własną rękę próbują znaleźć rozwiązanie problemów w błędach dietetycznych.
Często spotykamy się z tym, że objawy skórne występujące w chorobach alergicznych, zakaźnych i pasożytniczych, a nawet toksyczne oddziaływanie środków chemicznych uważane są za objawy nadmiaru białka. Zdarza się nawet, że problemy związane z niedoborem protein postrzegane są w podobny sposób i dalsze ich ograniczanie doprowadza oczywiście do pogorszenia. Obawa przed niebezpieczeństwem płynącym z przebiałczenia, popycha niektórych optymalnych do zbyt radykalnego ograniczenia jego podaży. Trzeba pamiętać, że białko jest niezbędnym składnikiem diety, który jako jedyny nie może być zastąpiony przez inne. Człowiek potrafi syntetyzować pewne aminokwasy (składowe białek), jednak część z nich musi być dostarczana z pożywieniem (tzw. aminokwasy egzogenne). Jeżeli nie dostarczy się ich w dostatecznej ilości mogą wystąpić objawy niedoboru białka – są to objawy głodzenia. Nawet jeśli dostarcza się duże ilości kalorii w diecie, to niedobór białka będzie wywoływał uczucie głodu, które tylko chwilowo ustępuje po posiłku. Po dłuższym czasie niedoboru białek, pojawi się osłabienie i utrata masy ciała, ponieważ organizm zmuszony jest do trawienia swoich własnych białek – w pierwszej kolejności będą to mięśnie.
Do prawidłowego funkcjonowania człowieka potrzebuje określonego stężenia białek w osoczu, i jeżeli dojdzie do jego obniżenia, to w tkankach zaczyna gromadzić się płyn i pojawiają się obrzęki – początkowo wokół kostek, później może nawet wystąpić puchlina brzuszna. Białka krwi są również odpowiedzialne za odporność, a ich niedobór prowadzi do znacznego jej obniżenia – człowiek staje się podatny na infekcje wirusowe i bakteryjne.
Długotrwały niedobór białka prowadzi do skrajnego wyniszczenia organizmu i zmian narządowych, które mogą być nieodwracalne. Pierwszym objawem takiego stanu bywa wypadanie włosów. Oczywiście rozsądny człowiek nigdy nie dopuści do wystąpienia tak drastycznych objawów.
Trzeba pamiętać, że białka występujące w żółtku jest uznawane za najlepsze (94% wchłanialności +pełen garnitur aminokwasów) i jego minimalna potrzeba ilości dla zdrowego człowieka to 30g na dobę, a nie mniej. Jeżeli ktoś posiada problemy zdrowotne i podejrzewa błędy dietetyczne, to powinien przede wszystkim zapytać się o to lekarza, a nie szukać samemu lub słuchać porad ludzi, którzy wcale nie muszą się na tym znać, bowiem rozwiązanie może leżeć zupełnie gdzie indziej. Jeśli chodzi o Pana, to najlepiej będzie spożywać ilości białka wagowo zbliżone do węglowodanów. Nie powinno to wywołać żadnych zaburzeń. Szkoda, że nie napisał Pan o obecnym stanie zdrowia. Mam nadzieję, że choroby, o których czytamy już ustąpiły.
lek. med. Przemysław Pala |
