Wieści z Centrum Żywienia Optymalnego w Jastrzębiej Górze.

Pourazowe zespoły uszkodzenia CUN.

   Kości czaszki są naturalnym elementem ochronnym mózgu, który jest najważniejszym organem ciała ludzkiego. Ich głównym zadaniem jest zapobieganie urazom delikatnych struktur wewnątrzczaszkowych, a zapewnia to odpowiednia wytrzymałość mechaniczna.  U osób młodych, dobrze odżywionych,  nawet duży uraz może nie powodować złamań pokrywy czaszki,

natomiast osoby wyniszczone i starsze doznają ich często na skutek błahego wypadku. Samo złamanie czaszki nie musi być jednak groźne dla życia, jeśli nie doszło do  przemieszczenia kości. Uraz powodujący „wbicie się” odłamu w struktury mózgu jest wyjątkowo niebezpieczny i zwykle kończy się śmiercią. Urazy głowy są zdecydowanie najczęstszą przyczyną udzielania pomocy w ramach ostrego dyżuru chirurgii urazowej, jednak samych złamań jest wśród nich stosunkowo niewiele, znacznie częściej dochodzi do czasowej utraty przytomności i niepamięci, co zwykle nie pozostawia większych następstw. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do uszkodzeń struktur nerwowych w trudnych do ustalenia miejscach, co może dawać rozmaite objawy. Rozległość objawów oraz ich charakter zależy od lokalizacji uszkodzenia oraz jego masywności.
   Zniszczone urazowo tkanki układu nerwowego ulegają zazwyczaj martwicy,  a następnie procesom reperacyjnym. Gojenie wszystkich tkanek, a więc i nerwowej wymaga dostarczenia energii i odpowiednich materiałów do odbudowy, czyli białek. Im wyższa wartość spożywanych białek, tym bardziej podobna będzie nowa wytworzona tkanka do tkanki zdrowej i im lepszą energię dostarczymy, tym szybsze będą  procesy odbudowy. Oczywiście dla człowieka najlepszym źródłem energii są wolne kwasy tłuszczowe. U osób odżywiających się węglowodanami i niskowartościowymi białkami, procesy gojenia będą powolne, a blizny pourazowe wypełniające ubytki swą budową nie będą przypominać zdrowej tkanki.
   Żywienie chorych w okresie pourazowym jest zazwyczaj przypadkowe lub (jeśli trafią do oddziału szpitalnego) bardzo złe, co samo w sobie może doprowadzić do niekorzystnych zmian. Chorym powinno się dostarczyć dużej ilości wysokowartościowych białek i tłuszczów zwierzęcych, aby stworzyć możliwość regeneracji tkanek. Żywienie optymalne we wczesnych okresach pourazowych znacznie niweluje ryzyko rozwoju późniejszych powikłań. 
   Wśród  osób rozpoczynających dietę optymalną zdarzają się również takie, które cierpią z powodu przebytych urazów głowy. Dużą grupę wśród nich stanowią osoby  z rozpoznaną padaczką pourazową i przyjmujące leki. Przyczyną choroby jest u nich obecność blizny w centralnym układzie nerwowym, która daje zaburzenia przewodnictwa neuronalnego oraz nieprawidłowe wyładowania. Po rozpoczęciu żywienia optymalnego zazwyczaj dochodzi do powolnej przebudowy zmienionych tkanek i po pewnym czasie blizny zanikają (podobnie jak niektóre blizny skórne). W pierwszym okresie u takich osób należy ograniczyć spożycie węglowodanów do ok. 0,3 – 0,5g/kg m.c. tak, by doprowadzić do umiarkowanej ketozy, co znacznie zmniejsza ilość ataków padaczkowych. Po 3 latach bez ataku można bezpiecznie odstawiać leki.
   Drugą grupę stanowią pacjenci ze zmianami charakterologicznymi, u których czasem nie da się odróżnić zmian pourazowych od towarzyszących chorób. Stwierdzenie określonego zespołu pourazowego pod postacią nerwicy, bólów głowy czy zespołu psychoorganicznego,  umożliwią od razu wdrożenie postępowania odpowiedniego dla danych jednostek o innym podłożu. W leczeniu bardzo dobre efekty daje zastosowanie prądów selektywnych PS na centralny układ nerwowy.
   Osobny temat stanowią pacjenci ze zmianami ogniskowymi, których trzeba traktować podobnie jak osoby poudarowe.

                                                                       lek. med. Przemysław Pala