Zespół jelita drażliwego.
Rozpoznanie jelita drażliwego stawia się zazwyczaj wtedy gdy nie udaje się ustalić przyczyny zaburzeń jelitowych. Bardzo często zdarza się, że jest ono stawiane zbyt wcześnie, tzn. przed wykonaniem pełnej diagnostyki.
Niejednokrotnie przyczyną dolegliwości są właśnie choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego, które nie zostały wykryte podczas badań standardowych np. skuteczność mikroskopowych badań kału wynosi do 20%, czyli zaledwie co piąty nosiciel może zostać wykryty. Po leczeniu zazwyczaj ustępują wszelkie problemy gastryczne, ale mogą nawrócić przy kolejnym zakażeniu, ponieważ leczenie nie działa „do przodu”
Jeżeli wykluczy się obecność zmian organicznych w jelicie, oraz choroby spowodowane drobnoustrojami wtedy możemy mówić o zespole jelita drażliwego. Dolegliwości żołądkowo – jelitowe przy żywieniu tradycyjnym są dzisiaj w zasadzie rzeczą normalną i tak powszechną, że boryka się z nimi większość ludzi, ponieważ jest ono oparte o produkty dla człowieka niejadalne w stanie naturalnym. Częściej mamy do czynienia z chorobami górnych odcinków przewodu pokarmowego, gdyż tam trafiają najpierw zjadane produkty i są pierwotnie trawione. Do dalszych odcinków dostaje się pokarm już przetworzony przez enzymy. Jeżeli jednak w pożywieniu znajduje się dużo produktów niestrawnych to dostają się one do jelita grubego w stanie niezmienionym. Chodzi tu głównie o grupę substancji nazywane błonnikiem pokarmowym (nie jest to jeden związek chemiczny). Przechodząc do jelita grubego powoduje on mechaniczne drażnienie jego ścian co powoduje skurcz i przyspieszenie perystaltyki. Początkowo poprawia to wypróżnienie, ale w późniejszym czasie dochodzi do osłabienia reaktywności jelit i wtedy zaleca się spożywanie zwiększonych ilości produktów zawierających błonnik co przejściowo przynosi poprawę, jednak z czasem może dojść do utrwalenia skurczu mięśni okrężnych jelita, co odczuwalne jest pod postacią bolesnych skurczów. W tym czasie żywienie ubogoresztkowe wymusza na jelitach okresowe pozbycie się zalegających resztek i pojawiają się biegunki. Najczęściej stosowanymi obecnie lekami w tej dolegliwości są metoclopramid i debridat, które czasowo zmniejszają dolegliwości. Ich działanie jest jednak skutecznie znoszone, jeżeli dodatkowo spożywa się produkty bogatoresztkowe. Przejście na żywienie optymalne znosi od razu przyczynę choroby i u większości osób szybko ustępują związane z nią dolegliwości. Zdarzają się jednak osoby, u których przez wiele lat trwania choroby doszło do utrwalenia zmian i nawet na diecie optymalnej odczuwają dolegliwości związane ze skurczem jelit. Mamy tu do czynienia z patologiczną przewagą układu parasymatycznego w jelicie grubym. W takiej sytuacji warto zastosować prądy selektywne S układając elektrody nad wstępnicą i zstępnicą. Poprawa zazwyczaj następuje po 10 – 15 zabiegach. Jeżeli dolegliwości utrzymują się na żywieniu optymalnym przez kilka miesięcy i nie ma skuteczności leczenia prądami selektywnymi należy wtedy przeprowadzić ponowną diagnostykę jelita grubego ze szczególnym uwzględnieniem zakażenia grzybiczego, pierwotniakowego lub robaków obłych.
lek. med. Przemysław Pala