Stany poudarowe mózgu.
Udary mózgu najczęściej są powikłaniem chorób układu krążenia. Dochodzi do nich zwykle w czasie gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego co powoduje oderwanie blaszki miażdżycowej i zaczopowanie światła naczynia krwionośnego lub pęknięcie tętnicy mózgu i wynaczynienie krwi. Z tego powodu można je podzielić na udary niedokrwienne (zawały) i wylewy. W obuch przypadkach mamy do czynienia z niedokrwieniem określonego obszaru tkanki nerwowej dającym specyficzne zaburzenia neurologiczne zależne od tego,
która część mózgu zostaÅ‚a dotkniÄ™ta oraz od masywnoÅ›ci uszkodzenia. Objawy mogÄ… być identyczne, a rozstrzygniÄ™cie daje czÄ™sto badanie tomograficzne lub rezonans magnetyczny – jest to ważne ze wzglÄ™du na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zawsze jest to jednak stan nagÅ‚y, wymagajÄ…cy szybkiego leczenia. Po przejÅ›ciu stanu ostrego pozostajÄ… zwykle zaburzenia niektórych czynnoÅ›ci spowodowane uszkodzeniem centralnego ukÅ‚adu nerwowego. Nasilenie objawów jest zależne od ciężkoÅ›ci przebytego udaru. Najczęściej mamy do czynienia ze spastycznymi niedowÅ‚adami po drugiej stronie od uszkodzenia dotyczÄ…cego twarzy i koÅ„czyn. DolegliwoÅ›ci z czasem stopniowo Å‚agodniejÄ… poczÄ…wszy od koÅ„czyn dolnych później koÅ„czyn górnych, nastÄ™pnie mięśnie twarzy, czasami objawy nie ulegajÄ… regresji. W wyniku uszkodzeÅ„ tkanki nerwowej mogÄ… również powstawać blizny, których objawy utrzymujÄ… siÄ™ czÄ™sto do koÅ„ca życia (np. padaczka). Zaburzenia ruchomoÅ›ci koÅ„czyn cofajÄ… siÄ™ na skutek przejmowania funkcji uszkodzonych nerwów przez komórki zdrowe oraz regeneracji uszkodzonych. W tym czasie ogromne znaczenie ma oczywiÅ›cie odżywianie i dostarczanie organizmowi odpowiednich biaÅ‚ek i energii potrzebnej do przebudowy. Dieta szpitalna nie stwarza oczywiÅ›cie odpowiednich warunków do szybkiego powrotu do zdrowia.
Å»ywienie optymalne jest najlepszym w rekonwalescencji również i w przypadku udarów w poÅ‚Ä…czeniu oczywiÅ›cie leczeniem farmakologicznym lub chirurgicznym. W diecie należy uwzglÄ™dnić zwiÄ™kszenie iloÅ›ci biaÅ‚ka do 1 – 1,5g na kg masy ciaÅ‚a (jeżeli oczywiÅ›cie chory jest w stanie tyle zjeść) z zachowaniem proporcji B:T jak 1 : 2-3. Po okresie intensywnej terapii szpitalnej możliwe jest wdrożenie leczenia prÄ…dami selektywnymi. Po udarach niedokrwiennych można zastosować prÄ…dy PS na centralny ukÅ‚ad nerwowy po 10-15 min., natomiast Å›wieże wylewy sÄ… przeciwwskazaniem do stosowania zabiegów. W obu przypadkach można jednak stosować zabiegi obwodowo na koÅ„czyny górne i dolne. W wyniku uszkodzenia centrum kontroli jakim jest mózg, nerwy obwodowe wykazujÄ… wzmożonÄ… aktywność synaptycznÄ… z powodu braku „hamowania” ze struktur nadrzÄ™dnych, daje to nasilenie skurczu mięśni szkieletowych i spastyczne niedowÅ‚ady – sztywne koÅ„czyny dolne i zgiÄ™ta w Å‚okciu koÅ„czyna górna. PrzykÅ‚adajÄ…c elektrody na chore koÅ„czyny uzyskuje siÄ™ zmniejszenie wydzielania synaptycznych mediatorów ukÅ‚adu synaptycznego (acetylocholiny) w zakoÅ„czeniach nerwowo mięśniowych co zmniejsza skurcz i poprawia ruchomość w stawach. Czasem zdarza siÄ™, że peÅ‚na funkcja koÅ„czyn wraca już po 10-15 zabiegach. Również szybko można pozbyć siÄ™ zaburzeÅ„ wymowy i afazji. Poudarowa padaczka jest przeciwwskazaniem do leczenia prÄ…dami selektywnymi. DÅ‚ugotrwaÅ‚e stosowanie żywienia optymalnego powoduje wyleczenie z wiÄ™kszoÅ›ci chorób ukÅ‚adu krążenia i ryzyko wystÄ…pienia udaru spada prawie do zera.
lek. med. Przemysław Pala |
