Otyłość. Wśród wielu definicji otyłości trudno jest znaleźć tę idealną, a żaden ze wzorów na prawidłową masę ciała nie jest doskonały. Określenie otyłości na podstawie wagi względem wzrostu nie zdaje egzaminu, bo przecież sportowcy (np. kulturyści) mimo, że ich masa przekracza przeciętną, to nie są otyli.
CzÅ‚owiek powinien ważyć (okoÅ‚o) tyle kilogramów, ile w centymetrach mierzy ponad 100, przy czym należy przyjąć pewnÄ… tolerancjÄ™ ze wzglÄ™du na wiek, pÅ‚eć i budowÄ™ konstytucjonalnÄ…. Dla swoich potrzeb okreÅ›lam otyÅ‚ość jako nadmiar tkanki tÅ‚uszczowej. RzeczywiÅ›cie jej przyczynÄ… jest dodatni bilans energetyczny, ale jego proste odwrócenie nie zdaje egzaminu, ponieważ czÅ‚owiek, jak każdy ssak, reaguje zwiÄ™kszeniem produkcji tÅ‚uszczu po okresie gÅ‚odzenia. Diety odchudzajÄ…ce oparte na warzywach, owocach i wysiÅ‚ku fizycznym sÄ… przy tym wysoce szkodliwe. Szczególnie dla osób z chorobami ukÅ‚adu krążenia czy cukrzycÄ…. Już ok. 50 lat temu udowodniono eksperymentalnie, że ograniczenie iloÅ›ci kalorii daje mierne rezultaty, jeÅ›li nie ograniczy siÄ™ spożycia wÄ™glowodanów, natomiast sama ich redukcja powoduje zwiÄ™kszenie spalania tÅ‚uszczu. Å»ywienie optymalne przez wielu niezorientowanych ludzi bywa odbierane jako jedna z diet odchudzajÄ…cych, ponieważ utrata wagi jest najbardziej widocznym jej efektem. Do niedawna wiÄ™kszość z moich pacjentów rozpoczynaÅ‚a żywienie optymalne w celu utraty wagi i dużym zaskoczeniem byÅ‚o dla nich pozbycie siÄ™ „przy okazji” chorób, z którymi mÄ™czyli siÄ™ przez wiele lat. Spalanie nadmiaru tÅ‚uszczu prawie u wszystkich rozpoczyna siÄ™ już w pierwszych dniach żywienia i wynosi 2-8 kg/miesiÄ…c. Jest to spowodowane zmniejszonÄ… produkcjÄ… insuliny przy niskiej podaży wÄ™glowodanów (insulina jest hormonem powodujÄ…cym przetwarzaniem wÄ™glowodanów na tÅ‚uszcz). Znacznie szybciej tracÄ… na wadze mężczyźni i z nimi rzadko zdarzajÄ… siÄ™ problemy. PrzyczynÄ… tego sÄ… różnice w gospodarce hormonalnej oraz fakt, że wczeÅ›niej nie przyjmowali siÄ™ zbytnio wagÄ… i nie podejmowali heroicznych prób jej szybkiego pozbycia siÄ™. Osobom otyÅ‚ym zalecamy na poczÄ…tku żywienia zmniejszenie iloÅ›ci tÅ‚uszczu, ponieważ część energii bÄ™dzie uwalniana z wÅ‚asnych zapasów. W Centrum Å»ywienia Optymalnego osoby z nadwagÄ… otrzymujÄ… ok. 2 g tÅ‚uszczu na 1 kg masy ciaÅ‚a, ale te szybko chudnÄ…ce mogÄ… zjadać nawet 1 – 1,5 g. Osoby, które po przejÅ›ciu na żywienie optymalne majÄ… kÅ‚opoty z osiÄ…gniÄ™ciem wagi należnej powinny przejść na 2-posiÅ‚kowe rozkÅ‚ad jedzenia i co ważne nie podjadać. Lepiej zjeść wiÄ™cej na Å›niadanie, niż dokÅ‚adać coÅ› po nim. Istotne również jest rozciÄ…gniÄ™cie posiÅ‚ków w czasie, co dla tych osób bywa szczególnie trudne. PosiÅ‚ki powinny trwać powyżej 20 min. Aby byÅ‚o to Å‚atwiejsze, można po prostu podzielić je na 2 części i zrobić 15 min. przerwy. Jeżeli po tym minie uczucie gÅ‚odu, to można zrezygnować z dalszego jedzenia. Po wprowadzeniu powyższych modyfikacji wiÄ™kszość pacjentów rozpoczyna uruchamianie wÅ‚asnych zapasów. WyjÄ…tek stanowiÄ… tylko nieliczne przypadki. WyÅ‚ania siÄ™ tu typowy obraz kobiety, która od wielu lat walczy z nad wagÄ…, stosujÄ…c drakoÅ„skie diety i w efekcie waży wiÄ™cej niż na poczÄ…tku tej krucjaty. U takich osób w czasie zdenerwowania pojawia siÄ™ nieodparte uczucie gÅ‚odu, spowodowane niemożliwoÅ›ciÄ… uwalniania energii z materiałów zapasowych w czasie zwiÄ™kszonego na niÄ… zapotrzebowania. Dodatkowym elementom pogarszajÄ…cych sytuacjÄ™ jest to, że diety niskokaloryczne prowadzÄ… do rozwoju nerwicy, a ta powoduje czÄ™ste stany rozdrażnienia. Takie osoby jedzÄ… bardzo szybko, Å‚apczywie, a nastÄ™pnie obwiniajÄ… siÄ™ o to, co potÄ™guje stres. W takich sytuacjach bardzo korzystne efekty daje stosowanie prÄ…dów selektywnych na centralny ukÅ‚ad nerwowy i żoÅ‚Ä…dek jednoczeÅ›nie. Pozwala to Å‚atwiej przezwyciężyć uczucie wilczego apetytu. Mimo stosowania tych metod należy przyznać, że pozostaje niewielki odsetek osób, u których nie udaje siÄ™ osiÄ…gnąć satysfakcjonujÄ…cych efektów. SpotkaÅ‚em siÄ™ już z sytuacjami, gdy utrata wagi rozpoczynaÅ‚a siÄ™ po 9, 12 miesiÄ…cach, a nawet po 2 latach żywienia optymalnego. Trzeba także pamiÄ™tać, że niektóre jednostki chorobowe (niedoczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy) czy przyjmowane leki (głównie insulina) uniemożliwiajÄ… praktycznie chudniÄ™cie i wtedy konieczne staje siÄ™ opanowanie choroby w pierwszej kolejnoÅ›ci.
lek. med. Przemysław Pala |