T.K.

Ciechocinek 1989.07.24

 Przyczynowe leczenie miaĹźdĹźycy.
(Akademia Zdrowia Arkadia. Dyrektor: lek. med. Jan Kwaśniewski)

 Słowa kluczowe: miaĹźdĹźyca jest uleczalna.

   Naczelną przyczyną miaĹźdĹźycy jest określony, nieprawidłowy skład diety, wymuszający korzystanie przez komĂłrki ścian tętnic z glukozy jako ĹşrĂłdła energii i wymuszający przemianę tej glukozy w cyklu pentozowym.

   Zdrowe ściany tętnic prawie nie spalają węglowodanĂłw, poniewaĹź magnez występuje w nich w bardzo małej ilości, a bez magnezu spalanie glukozy nie jest moĹźliwe. Nie zawierają rĂłwnieĹź cholesterolu, a to oznacza, Ĺźe nie przetwarzają glukozy w cyklu pentozowym.

   MiaĹźdĹźyca powstaje u zwierząt (np. słonie) i ludzi na diecie jarskiej, gdy podaĹź węglowodanĂłw w stosunku do spoĹźywanego białka, przy niskiej wartości biologicznej białka, jest zbyt wysoka. Pewną rolę mogą odgrywać niedobory witamin, czy minerałów potrzebnych do spalania glukozy w cyklu pentozowym, lub innych czynnikĂłw pokarmowych i nie tylko pokarmowych, ktĂłre wpływają na pobudzenie cyklu pentozowego. Zmusza to organizm do przetwarzania większej ilości w cyklu pentozowym, a jeśli zmuszone są do uruchomienia cyklu pentozowego komĂłrki ścian tętnic – rozwija się miaĹźdĹźyca.

   MiaĹźdĹźyca rozwija się najszybciej u ludzi spoĹźywających stosunkowo duĹźo tłuszczĂłw zwierzęcych, a najbardziej miaĹźdĹźycorodną jest dieta , w ktĂłrej ilość energii dostarczanej w pokarmie w tłuszczach wynosi około 45% w przeliczeniu na wartość kaloryczną.

   Tłuszcze powodują rozwĂłj miaĹźdĹźycy, ale tylko w obecności węglowodanĂłw!. Czym więcej tłuszczĂłw spoĹźywa człowiek i czym wartość biologiczna tłuszczu jest wyĹźsza, tym bardziej zbędnymi stają się spoĹźywane rĂłwnolegle węglowodany, tym więcej węglowodanĂłw zostaje przerobiona w cyklu pentozowym. Czym więcej muszą przetwarzać glukozy w cyklu pentozowym komĂłrki ścian tętnic, tym szybciej rozwija się miaĹźdĹźyca.

   Wszystkie pozostałe czynniki środowiskowe przyspieszające rozwĂłj miaĹźdĹźycy, bądĹş działające antymiaĹźdĹźycowo, działają przez zwiększenie bądĹş zmniejszenie ilości glukozy przetwarzanej w cyklu pentozowym w komĂłrkach ścian tętnic.

   Czynniki genetyczne w rozwoju miaĹźdĹźycy nie mają większego znaczenia, bowiem np. wszystkie typy hiperlipidemii” pierwotnych” spotykane są u ludzi, w ktĂłrych diecie węglowodany stanowią około 35-40% w przeliczeniu na wartość kaloryczną. PrzecieĹź czynniki genetyczne nie zmuszają człowieka do spoĹźywania 35-40% glukozy (węglowodanĂłw), a zmusza go do tego środowisko.

   Przy niekorzystnym składzie diety zwiększa się ilość glukozy przetwarzanej w cyklu pentozowym i przyspiesza rozwĂłj miaĹźdĹźycy szereg czynnikĂłw: leki i inne czynniki hamujące układ sympatyczny, bądĹş pobudzające układ parasympatyczny – rezerpina, glikozydy nasercowe, insulina i doustne preparaty przeciwcukrzycowe, beta blokery, hormony sterydowe, doustne środki antykoncepcyjne, papierosy w dawce  do 20 sztuk na dobę i szczegĂłlnie w dawce powyĹźej 40 sztuk, wapń, witamina D, witamina C, niedobĂłr witaminy B₁ , niedobĂłr magnezu, jodu (niedoczynność tarczycy), niedobĂłr tlenu (gĂłry choroby płuc), ograniczony wysiłek fizyczny, ciepło, rzadkie posiłki, niedobĂłr siarki organicznej w poĹźywieniu, czy krzemu.

   Papierosy w dawce pobudzającej układ sympatyczny (do 20 sztuk na dobę) przyspieszają rozwĂłj miaĹźdĹźycy tylko w tych tętnicach i w tych narządach, w ktĂłrych nikotyna powoduje znaczne zwężenie tętnic powodując, powodując w efekcie niedokrwienie i niedotlenienie zmuszające komĂłrki ścian tętnic do uruchomienia cyklu pentozowego dla pozyskania tlenu z glukozy. PoraĹźenie układu sympatycznego spowodowane paleniem ponad 40 papierosĂłw na dobę, prowadzi do względnej przewago układu parasympatycznego i przyspiesza rozwĂłj miaĹźdĹźycy we wszystkich tętnicach. OgĂłlna, czy miejscowa przewaga układu sympatycznego wiąże się z przetwarzaniem glukozy w cyklu heksozowym, a przewaga układu parasympatycznego z przetwarzaniem glukozy w cyklu pentozowym.

   PrzeciwmiaĹźdĹźycowo działają m.in.: katecholaminy, efedryna, hormony tarczycy, względny nadmiar jodu, witaminy B₁, magnezu, siarki organicznej, krzemu, tlenu, zimno, częste posiłki.

   Wysiłek fizyczny działa róşnie, w zaleĹźności od składu diety. Znaleziono wyĹźszy poziom cholesterolu w komĂłrkach tętnic prawej kończyny gĂłrnej, niĹź lewej, wyĹźszy w komĂłrkach tętnic kończyn dolnych, niĹź gĂłrnych, a to oznacza, Ĺźe wysiłek fizyczny przyspiesza rozwĂłj miaĹźdĹźycy ( w tym narodzie, w tym konkretnym okresie historycznym, przy tym, określonym przeciętnym składzie diety).

   W warunkach polskich około 90% chorujących na miaĹźdĹźycę tętnic kończyn w przeszłości przeciążali kończyny dolne i pali do 20 papierosĂłw na dobę.

   Na miaĹźdĹźycę nie chorują drapieĹźniki i nie chorują ludzie spoĹźywający poniĹźej 100 g węglowodanĂłw na dobę: Eskimosi, Masajowie, Hunzowie, długowieczni mieszkańcy Jakucji, Gruzji, AzerbejdĹźanu, Bułgarii głownie w tych rejonach, gdzie niedostępne są produkty pochodzenia roślinnego. U MasajĂłw znaleziono średni poziom cholesterolu w granicach 110 mg%. Wiadomo, Ĺźe gdy poziom cholesterolu we krwi (przy zdrowej wątrobie) nie przekracza 140 mg%, miaĹźdĹźyca rozwijać się nie moĹźe.

   Od kilkudziesięciu lat wiadomo, Ĺźe poziom cholesterolu we krwi jest niezaleĹźny od ilości dostarczanej w pokarmie, zatem nie ma Ĺźadnych podstaw do wyłączenia z diety produktĂłw zawierających duĹźo cholesterolu. Cholesterol we krwi pochodzi prawie w całości z wątroby. Wysoki poziom cholesterolu we krwi dowodzi, Ĺźe wątroba wytwarza duĹźo cholesterolu. Czynniki zmuszające wątrobę do duĹźej produkcji cholesterolu mogą teĹź wymuszać syntezę cholesterolu w komĂłrkach naczyń tętniczych. Stąd wysoki poziom cholesterolu we krwi tylko pośrednio moĹźe świadczyć o rozwoju miaĹźdĹźycy.

   Przy uszkodzonej wątrobie poziom cholesterolu we krwi jest niski, a mimo to, miaĹźdĹźyca moĹźe szybko postępować.

   Nie stwierdzono dotychczas, by znakowany cholesterol podawany w pokarmie, doĹźylnie, sam, czy z insuliną znalazł się w ścianie tętnicy u człowieka. Natomiast znakowaną glukozę, czy octan, podawane same, a zwłaszcza z insuliną, juĹź po jednej godzinie znajdowano w komĂłrkach ścian tętnic przetworzone na cholesterol.

   Do syntezy określonej ilości cholesterolu musi być zuĹźyta określona ilość NADPH₂. Czym więcej organizm wytwarza NADPH₂, tym więcej moĹźe wytworzyć cholesterolu. Jedynym liczącym się ĹşrĂłdłem NADPH₂ w ustroju jest cykl pentozowy, w ktĂłrym synteza NADPH₂ i cholesterolu jest 300 razy większą, niĹź z tej samej ilości glukozy spalonej w cyklu heksozowym. Czym więcej organizm musi przetworzyć glukozy w cyklu pentozowym, tym większa synteza NADPH₂ i cholesterolu.

   100 g glukozy przetworzone w cyklu pentozowym moĹźe dać 45 g cholesterolu, przetworzone w cyklu heksozowym – tylko 0,15 g.

   Przy niekorzystnym składzie diety, komĂłrki ścian tętnic przetwarzają glukozę głównie w cyklu pentozowym, bo są do tego zmuszone.

   Niska jakość ĹşrĂłdeł energii jakie otrzymują szczegĂłlnie tkanki z zasady słabo ukrwione, jakimi są naczynia tętnicze, wymaga znacznie większych ilości tlenu, ktĂłrego normalną drogą nie mogą otrzymać. Przetwarzając glukozę w cyklu pentozowym wytwarzają potrzebny im do Ĺźycia tlen na miejscu. 100 g glukozy przetworzone na cholesterol daje ponad 37 litrĂłw tlenu (O₂).

   Zmniejszenie ilości glukozy przetwarzanej w cyklu pentozowym moĹźna uzyskać:

1.      w miaĹźdĹźycy spowodowanej zbyt niską podażą białka o niskiej wartości biologicznej, przez zwiększenie procentowego udziału białka w diecie i poprawę jego wartości biologicznej (dieta japońska)

2.      w miaĹźdĹźycy powodowanej mieszaniem tłuszczĂłw i węglowodanĂłw w diecie, przez zmniejszenie podaĹźy tłuszczĂłw, zastąpienie tłuszczĂłw zwierzęcych roślinnymi, ograniczenia kaloryczne, leki i inne wymienione wyĹźej czynniki zmniejszające przetwarzanie glukozy w cyklu pentozowym.

   Obie te drogi mogą, ale nie muszą powstrzymać postępy miaĹźdĹźycy, ale na pewno nie mogą spowodować większego cofania się zmian miaĹźdĹźycowych.

   Aby organizm mĂłgł usuwać cholesterol z tętnic, musi pokryć w sposĂłb optymalny wszystkie potrzeby wszystkich tkanek i narządĂłw, a ponadto dysponować rezerwami białka i energii, ktĂłre mĂłgłby przeznaczyć na energetycznie kosztowne usuwanie odpadĂłw, w tym wypadku cholesterolu.

   Jedynym rozumnym i skutecznym postępowaniem w leczeniu miaĹźdĹźycy będzie praktyczne wyłączenie węglowodanĂłw z diety i zastąpienie ich przez tłuszcze najwyĹźszej wartości biologicznej. Takimi tłuszczami są tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, uwodornione, twarde, ponadto przetworzone w obrĂłbce kulinarnej.

   Brak węglowodanĂłw w diecie, lub niska ich podaĹź powodują , Ĺźe organizm nie moĹźe uruchomić szerzej cyklu pentozowego, poniewaĹź nie ma substratu. Skład diety, ktĂłry powoduje, Ĺźe poziom cholesterolu we krwi wynosi poniĹźej 140 mg%, uniemoĹźliwia uruchomienie cyklu pentozowego w komĂłrkach tętnic i uniemoĹźliwia rozwĂłj miaĹźdĹźycy.

   Opisywano ustępowanie zmian miaĹźdĹźycowych u chorych z poraĹźeniem połowiczym, tylko po stronie poraĹźonej. Przyczyną jest zdecydowana przewaga sympatycznego po stronie poraĹźonej, prowadząca do przetwarzania glukozy w cyklu heksozowym.

   Opisywano (w Polsce) rzadsze występowanie miaĹźdĹźycy i cofanie się zmian miaĹźdĹźycowych u chorych na chorobę wrzodową leczonych przez wiele lat dietą Sippy’ego, czyli leczonych śmietaną.

   Najszybciej, przyczynowo leczy miaĹźdĹźycę Ĺźywienie optymalne, w ktĂłrym na gram białka o najwyĹźszej wartości biologicznej przypada 3-4 g tłuszczĂłw zwierzęcych i poniĹźej 0,6 g węglowodanĂłw.

   Przy obecnym, przeciętnym składzie diety w Polsce, najbardziej miaĹźdĹźycorodnie działają żółtka jaj. Przy niskiej podaĹźy węglowodanĂłw w diecie te same żółtka powodują najszybsze ustępowanie miaĹźdĹźycy.

   U chorych przebywających w Akademii Zdrowia Arkadia jako leczenie przyczynowe w miaĹźdĹźycy stosowano Ĺźywienie optymalne. Na dobę podawano m.in. średnio 7 żółtek jaj na osobę. Ponadto stosowano prądy selektywne PS rozszerzające naczynia krwionośne.

   Papierosy w dawce pobudzającej układ sympatyczny teoretycznie działają przeciwmiaĹźdĹźycowo, ale praktycznie, na skutek skurczĂłw tętnic i niedokrwienia, przyspieszają rozwĂłj miaĹźdĹźycy.

    Prądy selektywne PS pobudzające układ parasympatyczny, powinny teoretycznie działać miaĹźdĹźycorodnie, ale na skutek znacznie silniejszego działania rozszerzającego tętnice i zwiększonego dowozu tlenu, hamują cykl pentozowy i powodują cofanie się zmian miaĹźdĹźycowych.

Obecność wystarczającej ilości tlenu w danej tkance najsilniej hamuje cykl pentozowy i syntezę cholesterolu. U człowieka we wszystkich tkankach z wiekiem wzrasta poziom cholesterolu, szczególnie w tkankach słabo odżywionych. Jedynym wyjątkiem jest skóra. Poziom cholesterolu w skórze, najwyższy u płodu, gwałtownie spada natychmiast po urodzeniu, z wiekiem spada i jest najniższy u najstarszych ludzi, u których skóra jest najcieńszą i ma najlepszy dostęp (na 1 g tkanki) do tlenu atmosferycznego. Skóra również należy do tkanek słabo ukrwionych.

   W Akademii Zdrowia Arkadia przebywało na turnusach 2 tygodniowych 190 chorych na miaĹźdĹźycę tętnic kończyn (55-K i 135-M) w wieku średnio 61 lat (od 36 do 78 lat), chorujących ponadto na jedną bądĹş kilka chorĂłb: po zawale -  64, z choroba wieńcową – 88, z nadciśnieniem – 94, z niewydolnością krążenia – 18, po amputacjach – 8, z bĂłlami spoczynkowymi – 18 chorych. Czas trwania choroby wynosił średnio 9,4 lat (od 1 do 23 lat). Chorych badano w pierwszym lub drugim dniu pobytu, badanie końcowe w 12 lub 13 dniu pobytu.

   Uzyskane wyniki:

Duża, lub bardzo duża poprawa sprawności psychofizycznej, ustąpienie niewydolności krążenia, u większości ustąpienie objawów niewydolności wieńcowej z odstawieniem leków, u pozostałych znaczna poprawa, spadek ciśnienia krwi, ustąpienie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (choroby żołądka, woreczka żółciowego, trzustki, jelita grubego).

Na 18 chorych z bólami spoczynkowymi, bóle te ustąpiły u 15, u pozostałych zmniejszyły się.

   Objawy chromania u 52 chorych ze średnim dystansem chromania 158 m ustąpiły. U 112 chorych ze średnim dystansem chromania 76 m, dystans chromania wydłuĹźył się do średnio 1053 m tj. o 1380%.

Próbę wysiłkową (Kwaśniewskiego) według zasad podanych w poprzedniej pracy, dotyczącej przyczynowego leczenia choroby Buergera, wykonano na 353 kończynach dolnych. Ilość wspięć na palce jednej nogi wynosiła przy przyjęciu średnio 19,7 razy, po 12 dniach wynosiła średnio 29,4 razy, co świadczy o średnim wzroście siły mięśni o 50%.

   Czas trwania bĂłlu mięśni po wysiłku wynoszący średnio 51 sekund, skrĂłcił się po 12 dniach do średnio 18 sekund tj. o 283%. Taki wynik świadczy o poprawie ukrwienia tętniczego kończyn o średnio 200%.

   U ludzi zdrowych maksymalne pobudzenie nerwĂłw naczyniorozszerzających moĹźe zwiększyć przepływ krwi przez tkanki o 500%. U ludzi chorych na miaĹźdĹźycę  poprawa ukrwienia tętniczego jest mniejsza.

   W wyniku stosowania Ĺźywienia optymalnego i prądĂłw selektywnych PS u chorych na miaĹźdĹźycę tętnic kończyn poprawa występuje w kaĹźdym przypadku, ale stopień tej poprawy jest róşny, w zaleĹźności od wieku chorego, postaci choroby, uprzedniego składu diety i innych czynnikĂłw. W okresie 12 dni miaĹźdĹźycy wyleczyć nie moĹźna. W okresie kilku, kilkunastu miesięcy stosowania Ĺźywienia optymalnego, miaĹźdĹźyca ustępuje, a duĹźa część chorych uzyskuje siłę mięśni i sprawność ogĂłlną wyĹźszą , niĹź u zdrowych osobnikĂłw w porĂłwnywalnym wieku.

Wnioski:

1.      Naczelną przyczyną miaĹźdĹźycy jest określony, nieprawidłowy skład diety, wymuszający przemianę glukozy w cyklu pentozowym w komĂłrkach naczyń tętniczych.

2.      Wszystkie pozostałe czynniki przyspieszające rozwĂłj miaĹźdĹźycy, bądĹş działające przeciwmiaĹźdĹźycowo wywierają swĂłj wpływ przez zwiększenie, bądĹş zmniejszenie ilości glukozy przetwarzanej w cyklu pentozowym w komĂłrkach naczyń tętniczych.

3.      Ĺťywienie optymalne jest leczeniem przyczynowym miaĹźdĹźycy. Stosowane zapobiegawczo uniemoĹźliwia zachorowanie na miaĹźdĹźycę.

4.      Prądy selektywne PS są doskonałym leczeniem objawowym w miaĹźdĹźycy tętnic kończyn.

                                         lek. med. Jan Kwaśniewski.