"Bierzemy diety pod lupę".
Tekst: Agata Markowicz
Dieta optymalna, zwana także od nazwiska jej twórcy dietą dr. Kwaśniewskiego, w założeniach podobna jest do popularnej w USA wysokotłuszczowej diety Atkinsa.
Optymalnie – co to znaczy?
Model żywienia nazywany „dietą optymalną” zaproponował około 1970 roku Jan Kwaśniewski – lekarz wojskowy z Ciechocinka.
W skrócie polega ona na rewolucyjnej zmianie proporcji pomiędzy białkiem, tłuszczem i węglowodanami w naszych potrawach. Tych ostatnich powinno być wg Kwaśniewskiego dużo mniej niż spożywamy. Przy czym najgorsza w tej grupie jest fruktoza (miód, cukier, owoce, soki owocowe), najlepsza skrobia (zboża, ziemniaki). Podstawę żywienia w diecie optymalnej stanowią tłuszcze (70 prc.).
Kwaśniewski podzielił spożywane produkty, pod względem wartościowym, na trzy grupy: jadalne, dopuszczalne i niejadalne (zobacz obok). Proponowana przez niego dieta jest tłusta, mało w niej warzyw i raczej brak owoców. Ale mimo tego pozwala schudnąć – i dlatego zyskuje wielu zwolenników.
Twórca diety zaleca stosowanie diety optymalnej przez całe życie, ponieważ – jak twierdzi – człowiek powinien ciągle odżywiać się tak, by możliwie najlepiej pokrywać potrzeby budulcowe i energetyczne swojego organizmu, a dieta optymalna właśnie to zapewnia poprzez spożywanie tłuszczy i białek zwierzęcych.
Swoją metodę odżywiania proponuje jako lekarstwo na pozbycie się wszelkiego rodzaju chorób – i to właśnie ta teza wywołuje w środowisku medycznym najwięcej kontrowersji.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA DIETY OPTYMALNEJ
Generalną zasadą żywienia optymalnego jest zachowanie właściwych proporcji między białkiem, tłuszczem i węglowodanami. Jako ogólną zasadę można przyjąć: 1:2,5-3,5:0,5. Oznacza to, że na 1 gram spożytego białka powinno przypadać w diecie 2,5 do 3,5grama tłuszczu i 0,5 grama węglowodanów.
Żywienie optymalne należy rozpocząć od razu w pełnym zakresie, bez żadnego okresu przejściowego.
Nie należy robić większych odstępstw od diety, ani łamać okresowo jej zasad.
PRODUKTY NAJLEPSZE DLA CZŁOWIEKA (UŁOŻONE WEDŁUG ICH WARTOŚCI BIOLOGICZNEJ)
1. Szpik kostny, żółtka jaj, wątróbki gęsie stłuszczone, wątroba cielęca i wieprzowa, nerki,
całe jaja, móżdżek, gęste rosoły, kawior.
2. Mięso wieprzowe: boczek, karkówka, nogi wieprzowe, salcesony, pasztetowa.
3. Mięso cielęce, wołowe, tłuste gęsi, mięso i inne części ciała innych zwierząt trawożernych,
wszystkie rodzaje serów – najlepsze tłuste.
4. Masło, smalec gęsi, słonina, smalec wieprzowy, łój wołowy, gęsta śmietana.
5. Oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, orzechy włoskie, laskowe, inne orzechy oraz jadalne
nasiona oleistych, mleko (tylko do 0,5 litra na dobę) – tłuste.
6. Kaczka tuczona, tłusta kura, kurczaki wiejskie.
7. Tłuste ryby: węgorz, łosoś, makrela, tuńczyk, konserwy rybne w oleju, majonez.
8. Ser twarogowy chudy, chude ryby, indyk – zawsze z dużym dodatkiem tłuszczu.
9. Jarzyny w ograniczonych ilościach.
10. Płyny nie zawierające cukru.
PRODUKTY „NIEJADALNE” PRZY ŻYWIENIU OPTYMALNYM
1. Cukier, słodycze
2. Miód
3. Owoce i przetwory owocowe: dżemy, kompoty
4. Ryż i kasze
5. Chleb i pieczywo
6. Ciastka, kluski, potrawy mączne
7. Ziemniaki
8. Mąka ziemniaczana
9. Groch i fasola
10. Słodzone płyny
11. Inne produkty pochodzenia roślinnego
12. Sól według smaku, aż do zupełnego zaprzestania dodawania soli do potraw, bowiem przy
żywieniu optymalnym wszystkie składniki mineralne występują w optymalnych ilościach i
proporcjach w dostarczanych produktach.
Z OŚWIADCZENIA KOMITETU TERAPII WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH PAN Z 1999 R.:
„Wszystkie dotychczasowe duże programy badawcze wykazały, że ograniczenie w diecie tłuszczów zwierzęcych, mięsa wieprzowego, a zwiększanie podaży jarzyn i owoców oraz zmniejszenie kaloryczności diety – zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi, ogranicza zapadalność na chorobę niedokrwienną, zawał serca, udar mózgu oraz przedłuża życie współczesnego człowieka. Komitet Terapii uznaje dietę optymalną Jana Kwaśniewskiego za wybitnie szkodliwą dla zdrowia ...”
OPINIE EKSPERTÓW
prof. Wiktor Szostak, pracownik naukowy Instytutu Żywienia i Żywności"
"Ekspertyza, którą sporządziliśmy dwa lata temu w naszym instytucie na zlecenie ministra zdrowia wykazała jednoznacznie, że jest to dieta niekorzystna dla zdrowia. Przy czym: stosowana krótkotrwale, na przykład przez okres trzech miesięcy, nie wywołuje tyle kontrowersji, co zalecana jako stały sposób odżywiania, bo wtedy efekt miażdżycorodny jest przesądzony".
Trzeba oddać sprawiedliwość, że dieta dr. Kwaśniewskiego to dieta ubogokaloryczna, bo nastawiona na tłuszcze i białka, i jako taka jest skuteczna w odchudzaniu. Utracie wagi sprzyja te ż fakt, że jest to dieta zakwaszająca i moczopędna.
W wyniku jej stosowania podnosi się poziom ciał ketogennych w organizmie, które nie są szkodliwe dla zdrowia, ale działają euforycznie na mózg (odpadają huśtawki nastrojów tak częste przy innych dietach).
W badaniach krótkotrwałych dieta wypada dobrze, dlatego niektórzy lekarze zalecają swoim pacjentom odchudzanie metodą Kwaśniewskiego; błędem jest jednak zalecanie takiego sposobu odżywiania na stałe. W badaniach długoterminowych już po roku odżywiania się wg założeń dr. Kwaśniewskiego zaznaczają się w organizmie szkodliwe dla zdrowia zmiany miażdżycowe. Dlatego zalecanie diety dr. Kwaśniewskiego jako ”uniwersalnej na wszelkie dolegliwości” jest niewłaściwe.
Dla wielu ludzi z nadwagą, chorych na cukrzycę typu II – dieta optymalna wydaje się szczególnie zachęcająca. Zezwala na spożywanie pokarmów atrakcyjnych kulinarnie: mięsa, wędlin, serów, jaj, tłuszczy, i to bez ograniczeń, zapewniając zarazem spadek wagi w wieloletniej perspektywie (miażdżyca rozwija się bardzo długo) należy się jednak spodziewać zwiększenia zachorowalności wśród ludzi ją stosujących, głównie na choroby układu krążenia. (AMA)”
Tekst ukazał się w "Dzienniku Zachodnim" z dnia 26-08-2006r.
T.K. | 
